Verlegenheid
Laat ik beginnen met mijn verlegenheid onder woorden te brengen. Tot een jaar of twee, drie geleden zou ik een artikel over kerk-zijn in Nederland niet zo snel gelezen hebben en nu schrijf ik er zelf over. Ik hoop dus dat u blijft lezen.
Sinds mijn betrokkenheid bij SOFAK merk ik namelijk dat het een belangrijk onderwerp is voor veel mensen in ons land. Dat zijn in verreweg de meeste gevallen vooral Medelanders, mensen die hun ‘roots’ in andere landen hebben. Zij worstelen om kerk te zijn in ons land. Veel (van oorsprong) Nederlanders hebben geen idee van die worsteling, die moeite. Dat is m.i. erg jammer.
Door SOFAK heb ik gemerkt dat het een groter probleem is dan het lijkt. Er zijn talloze migrantenkerken, of liever gezegd internationale kerken, overal in ons land. Dat ze in de grote steden zijn weten we wel. Veel mensen denken dan bijvoorbeeld aan de parkeergarage-kerken in de Bijlmer. Maar ook in de provincie zijn veel internationale kerken. Elke stad en stadje heeft ze, gegarandeerd! Toch weten weinig mensen dat en dus is er ook maar weinig tot geen contact met deze kerken. Waarschijnlijk omdat men denkt dat dat in ‘onze stad’ niet zo speelt.
Zie daar mijn verlegenheid: ook ik dacht zo – al had ik beter kunnen en moeten weten.
Verbazing
Nu moet ik zeggen dat ik me wel altijd verbaasd heb over die (betrekkelijk) weinig contacten. Door een ontmoeting een paar maanden geleden in de Bijlmer, in Amsterdam-Zuid Oost met pastores uit internationale kerken besef ik te meer hoe wonderlijk dat in feite is. Zij vertelden me dat er in Zuid-Oost naar hun inschatting zo’n 60.000 mensen wonen – mogelijk wel 80.000! Van dat aantal is zo’n 65% christen! Ruim 30.000 dus. Een enorm aantal! Maar (goede) contacten met andere Amsterdamse kerken zijn er helaas niet zoveel. Die er zijn, zijn bijna steeds op het niveau van de leidinggevenden.
Toch zijn er veel overeenkomsten tussen de kerken in Zuid-Oost en de rest van Amsterdam. Veel gemeenten in Zuid-Oost hebben problemen met huisvesting. In de rest van de stad worden kerken gesloten, gesloopt of krijgen andere bestemmingen. Ook in Zuid-Oost hebben de kerken te maken met eenzaamheid, traumaverwerking, kerkverlating door jongeren, etcetera. Als kerken zouden ze dus veel voor elkaar betekenen.
Zaadjes van hoop
Gelukkig zijn er ook goede voorbeelden. Er zijn prachtige interculturele ontmoetingen waar veel van uitgaat voor diegenen die er bij betrokken zijn! Zo organiseert Treasures International Ministries samen met vrijwilligers uit verschillende kerken een ‘Soup kitchen’ in het gebouw De Nieuwe Stad in Zuid-Oost, waardoor mensen van jong tot oud, zwart en wit en alles er tussen in, hoger en lager opgeleid, zich daar welkom en thuis weten. Bij de maaltijd. In het kerkgebouw. Natuurlijk worden zo niet alle problemen opgelost maar het is wel een mix van eenzaamheidsbestrijding, maatschappelijk spreekuur, buitenschoolse opvang, en armoedebestrijding voor en door wijkbewoners! Een prachtig voorbeeld hoe het kan.
En er zijn gelukkig veel meer positieve interculturele ontmoetingen. Het contact is beperkt en het loopt lang niet altijd soepeltjes en vanzelf, maar het gebeurt wel degelijk! Zie ook ‘Kerken Delen’ van SKIN-Rotterdam, of ook de 030-gids: Interculturele kerken in Utrecht, beide uit 2017 met daarin veel informatie.
En toch…
Intercultureel contact kost ons ook wel wat. Meer dan 40 jaar geleden vertelde mijn vader me al dat in Nederland veel mensen denken dat interkerkelijke gesprekken over eventueel samengaan vooral betekenen: bij elkaar op schoot gaan zitten, op dezelfde stoel. Maar zo werkt het niet. Niet bij mensen en al helemaal niet bij kerken.
Waar het om gaat is dat je je bewust wordt: we hebben ÉÉN HEER!
En dat je de kerkpolitieke spelletjes buiten de deur probeert te houden (op zich ook nog wel een kunst…). Samen-kerk-zijn onder een dak in een interculturele setting kan zo verrijkend zijn voor iedereen.
Eigenheid
Het is ook best moeilijk om over cultuurgrenzen heen elkaar echt te begrijpen. Samen God loven en aanbidden is misschien niet altijd het moeilijkste, maar luisteren naar een goede preek, je aangesproken voelen daardoor is niet altijd gemakkelijk. Daarom stichten veel migranten (bij aankomst in het gastland) hun eigen gemeente en zoeken niet zo snel aansluiting bij bestaande kerken. Ook Nederlanders die in de jaren ’50 naar Canada migreerden deden dit zo. Vanaf de 2de generatie zie je dat de behoefte groeit aan meer interculturele contacten. Bij de internationale kerken zie je dan ook interculturele ‘church plants’: plaatsen waar Nederlanders en medelanders veel van elkaar leren. Er zijn dus volop kansen contacten over en weer! Maar we moeten dat dan wel oppakken – vooral samen.
Opdracht
Ik blijf geloven dat het kan en hoort! Onze God is te groot, te veelkleurig, te veelzijdig dan dat één kerk die grootheid, die veelzijdigheid, die veelkleurigheid kan weerspiegelen. Als we het samen-kerk-zijn nu eens zien als een prachtig gepolijste diamant dan hoort dat er allemaal bij: we zijn allemaal leden van dat Lichaam van Christus. Ieder lid laat iets zien van Zijn veelkleurigheid, Zijn veelzijdigheid, Zijn grootheid. Laten we dat voor ogen houden en zo met elkaar in gesprek gaan. Samen bidden, luisteren, zingen en spreken om Gods onmetelijke liefde aan elkaar te laten zien.
Moeilijk? Ja zeker, want daarbij komen we onszelf ook tegen: onze vooroordelen, onze sympathieën, antipathieën, voorkeuren, gevoelens, gewoonten en tradities, etc.
Dat zou ons niet moeten tegenhouden maar juist stimuleren er (nog meer!) werk van te maken!
Gé Drayer, bestuurslid SOFAK